Alles-of-niets.
OF je bent streng op dieet.
Of alles is toegestaan.

Ik zie dit patroon bij heel veel nieuwe cliënten.

Het gevolg van ‘alles-of-niets’ is dat je óf eetbuien hebt, óf jojot.
Als je eetbuien hebt, eet je overdag heel gezond, maar kun je dat ’s avonds niet volhouden.
En als jojo-er ben je óf streng op dieet en val je goed af. Of je bent niet op dieet en je komt snel aan.  

Het achterliggend mechanisme is hetzelfde: of je eet ultragezond, of je slaat door in ongezond. Alles of niets.  

Hoe vaak komt het voor dat jij een eetbui tegen probeert te houden? Tegen jezelf zegt: ‘Niet aan denken.’ Of ‘Ga iets anders doen, dan gaat het wel over.’ ‘Concentreer je nu gewoon op iets anders.’

En dat werkt niet he?

Waarschijnlijk heb je hier heel veel frustrerende ervaringen mee. Want je steekt er heel moeite en energie in, en dan werkt het ook nog eens niet. En ik ben bang dat je dan ook nog eens jezelf op de kop geeft omdat het niet gelukt is. Dubbel au! 

Dat onderdrukte emoties tot emotie-eten kan leiden, is bekend. En in de praktijk is het voor velen maar een ongrijpbaar verschijnsel. Je voelt je ongedurig. Je voelt een onweerstaanbare drang en grijpt naar eten. Om wat voor emoties gaat het eigenlijk? Waar gaat het nu eigenlijk echt om?  

Sinterklaas was erg gezellig gisteren. Goed gezelschap, leuke gedichten en mooie cadeaus.

En nog heeeel veel lekkers over.

We hebben het samen verdeeld, en ik heb een deel mee naar huis genomen. Ik heb nu dus van alles in huis:

Emoties zijn niet rationeel.

Dat klinkt als een open deur he?
En toch zie ik dagelijks in mijn praktijk hoe we onze emoties toch rationeel proberen op te lossen. En dat dat niet werkt.

Mariëtte, bijvoorbeeld, is gespannen over een presentatie op het werk.
Zal ze het wel goed doen?
Zal ze niet afgaan voor haar collega’s?

Rationeel weet ze heel goed dat haar zorgen niet kloppen. Ze is een professional en weet echt wel waar ze het over heeft.

En dus drukt ze haar zorgen weg:
“Het komt wel goed.”
“Ik weet waar ik het over heb.”

Desondanks blijft de onzekerheid knagen. Ze voelt zich moe en onrustig. ’s Avonds dempt ze haar onrust met een plak chocolade. Dat helpt ook niet. Nu voelt ze zich onrustig én schuldig.

Wat er bij Mariëtte gebeurt, is dat ze ratio en gevoel door elkaar haalt.

Jessica is helemaal klaar met alle diëten en voedingsadviezen. Ondanks dat ze graag wil afvallen. En dat dat ook nodig is. Want door 5 keer op en neer jojo-en is ze steeds zwaarder geworden.

Suzanne snapt het niet. Het afgelopen jaar waren haar eetbuien eindelijk minder. Als vanzelf had ze grip op haar eten. Kon ze af en toe iets lekkers nemen zonder meteen door te schieten naar een eetbui. Wat een opluchting.
En juist nu het leven weer leuk en gezellig wordt….. Slaan de eetbuien weer toe. Hoe kan dat nou?

Het is zo verleidelijk. Voor de jaarwisseling bedenken dat je vanaf 1 januari écht gezond gaat eten. En ‘even’ 10 kilo afvalt.

In je hoofd weet je prima hoe het moet:

• Minder eten
• Gezonder eten
• Niet meer snoepen
• Naar de sportschool

Het lijkt heel makkelijk. En dat idee wordt versterkt door alle wonderoplossingen die vanaf 1 januari weer in de media komen.

• 10 kilo in 10 weken!
• Val zonder moeite af met dit wonderdieet.

Eten omdat je moe bent.
Of om een bepaalde onrust te verdrijven.
Omdat je een rotdag hebt gehad.
Omdat…

Emotie-eten ontstaat doordat we sommige emoties niet willen voelen.

Ooit hebben we geleerd dat aardige mensen niet boos zijn. Of sterke mensen niet verdrietig. Als je hiervan overtuigd bent, dan denk je dat er iets mis met jou is als je wel boos, verdrietig, moe of verveeld bent. het is dus niet zo raar dat je ze dan niet wilt voelen. Je drukt ze weg en ervaart een vage spanning of onrust. En die willen we weg eten.

Maar wat als die ‘negatieve’ emoties je eigenlijk iets positief willen vertellen?

Tja, daar gaan we weer. De hele dag thuis met de verleiding in de kast. Tijdens de eerste lockdown zijn veel mensen aangekomen.    

En dat is niet zo raar. Het leven is saai, we missen vrienden en familie en allerlei uitjes en activiteiten zijn niet mogelijk. Sommigen van ons maken zich zorgen over gezondheid of werk. Voor we het weten, staan we voor de koelkast om dat nare gevoel weg te eten. Daarna volgt het schuldgevoel.

Gelukkig kan dat ook anders. In deze blog 4 tips om eetbuien te voorkomen bij thuiswerken.

Eetbuien lijken over eten te gaan.
En niets is minder waar. Het heet niet voor niets ook emotie-eten.

Eetbuien zijn slechts een symptoom

Ze zijn een uiting van emoties die je niet wilt voelen. Van de stress die zich gedurende de dag heeft opgebouwd.

Van de een overtuiging:
'Ik moet het allemaal kunnen'
of
'Niet lastig zijn'

Waarschijnlijk ben je als emotie-eter vriendelijk en vlijtig. Ben je een een geduldige moeder, een lieve partner, gemotiveerde medewerker en een betrokken vriendin.

Mensen zijn blij met jou.

Je mag er zijn. Met al je mooie kanten. Met je vriendelijkheid, vrolijkheid, je harde werken en goede zorgen voor anderen.

Je mag er zijn.

Ook als je jezelf te zwaar vindt.
Als je verdrietig bent.
Als je boos of chagrijnig bent.
Als een project niet goed gaat.

Je bent al goed zoals je nu bent.

Mensen met eetbuien of overgewicht denken vaak dat ze pas OK zijn als ze aan allerlei voorwaarden voldoen:

mooi en slank zijn
aardig en vrolijk zijn
hard werken en goede resultaten behalen
een lieve, geduldige lieve moeder zijn.

Het zware zit erin dat het altijd moet. Dat je het gevoel hebt dat er iets mis met je is als je een keer boos of verdrietig bent. Dat je denkt dat je faalt als een project niet goed loopt. Dat je jezelf een slechte moeder vindt als je een keer je geduld verliest.
Altijd aardig zijn, altijd moeten presteren, geeft heel veel stress. En die stress zet zich om in…. Eetbuien.

Heerlijk een gebakje eten en met al je aandacht proeven hoe lekker het wel niet is. Zonder schuldgevoel. Zonder angstig de calorieën te tellen. Zonder te denken dat dit eigenlijk niet mag. Zonder bang te zijn om door te schieten naar veel te veel.

Onbevreesd genieten. Kun je je dat voorstellen?

Onbevreesd genieten van iets lekkers. Heerlijk ontspannen. Omdat je een bewuste keuze hebt gemaakt om nu een gebakje te eten en ervan te genieten. Ontspannen omdat je weet dat het past in jouw eetpatroon. Onbevreesd omdat je weet dat je met dit ene gebakje niet je hele slanke dieet overboord gooit. Je weet dat je hierna de draad van je lekkere en gezonde eetpatroon weer oppakt. 

Dit is hoe mensen zonder eetproblemen eten. En dit is het resultaat dat mensen met mijn begeleiding bereiken. En natuurlijk langzaam afvallen voor degenen die dat willen :-)

Het Chocoa Festval 2020 belooft heerlijk decadent te worden. De plaatjes tonen stromende chocolade-fonteinen, prachtige bonbons en heerlijke proeverijen uit de hele wereld. We kunnen workshops volgen en gerenommeerde chocolademakers ontmoeten. Ik heb er zin in! Het belooft letterlijk en figuurlijk een heerlijke dag te worden.

Ik heb besloten dat ik, met alle verleidingen, volop ga genieten. Ik alles proeven wat ik wil, zonder te overeten.

Ja, dat kan echt.

En het tegenstrijdige is: dat kan juist omdat ik volop ga genieten. En omdat ik intuïtief ga eten. Want ik ga vertrouwen op mijn lichaam.    

Het is bijna 1 januari. De dag van de goede voornemens: 'Nu ga ik echt afvallen!' Of: 'nu stop ik echt met snoepen.' 
En veel mensen kiezen op 1 januari voor een streng dieet. Geen koolhydraten, alleen gezond, geen frites, saté, snoep en koek. 

Het klinkt ook heel verleidelijk

Want de diëten beloven een slanke lijn als je het dieet volgt. En deze diëten zijn ook lekker duidelijk. Ze vertellen je precies wat je moet eten. Soms zit het boodschappenlijstje er zelfs bij. Makkelijker kan niet! 

Toch zitten er grote nadelen aan dit soort diëten

Want er komen elke keer weer nieuwe diëten met de grootste beloften. Blijkbaar zijn ze toch niet zo succesvol als ze beloven. Waarom zouden er anders steeds nieuwe nodig zijn?

Ken je dat? Een klein kindje dat zijn ijsje aan mama of papa geeft omdat hij niet meer wil? Omdat hij genoeg heeft? Voor ons als volwassene is dat ondenkbaar. En voor jou als lijner of emotie-eter waarschijnlijk helemaal. Als je eenmaal wat lekkers hebt…..

Kleine kinderen weten feilloos wanneer ze genoeg hebben. Als volwassene zijn wij dat vaak verleerd. Omdat we als kind ons bordje leeg moesten eten, en dus leerden om door te eten als we al genoeg hadden. Of omdat we zoveel diëten hebben gedaan dat we hebben geleerd om ons hongergevoel te negeren. En helaas hebben we daarna zoveel honger dat we veel te veel eten. En met dat veel te veel verstoren we weer het signaal van ‘genoeg’.  

En dan is er nog lekkere trek. Dit is een verwarrend signaal. Want bij lekkere trek willen we eten, terwijl ons lichaam niets nodig heeft.  

Ons honger- en verzadigingsgevoel kan dus aardig verstoord zijn.

Suzanne vraagt zich af of ik haar wel kan helpen. Ze heeft al zo veel gedaan, en niets heeft echt geholpen. Waarom zou mijn aanpak dan wel helpen?

Ze heeft een matig overgewicht en een verleden van jojo-en. Ze kent alle diëten en is een aantal keer flink afgevallen. En helaas ook weer aangekomen. Ze is bang om nu opnieuw aan te komen en wil ook weer wat afvallen. Maar nu blijvend.

Eten geeft haar veel stress.

Eigenlijk is ze de hele dag met eten bezig. Eet ze wel goed? Wel gezond? Ze is bang om iets lekkers te nemen omdat ze dan direct doorslaat naar veel te veel. Haar dagelijks eetpatroon is superslank. Zo slank, dat ze vaak honger heeft. Dat verbaast me niets. Haar eetpatroon is in feite een streng dieet. Helaas heeft ze dit zelf niet door; ze heeft zoveel diëten gedaan dat ze een streng dieet ziet als normaal.

De zomervakantie is weer voorbij. Tijd om de vakantiekilo’s kwijt te raken. We worden weer overspoeld door dieetadviezen die allemaal fantastische resultaten beloven. 10 kilo in 10 weken, koolhydraatvrij, en de nieuwste hype: intermittent fasting.

En werkt het?

Ja…
Nou ja…. eventjes.
Onderzoek toont keer op keer aan dat een dieet niet werkt om blijvend af te vallen. Sterker nog, veel lijners zijn een paar maanden na afloop zwaarder dan voor het dieet.

Hoe komt dat?

Over het algemeen moeten we ons erg aanpassen aan een dieet. We gaan andere producten eten, opeens dubbel koken omdat de kinderen het niet lusten en vaak is er in het dieet geen ruimte voor feestjes of etentjes. Een dieet vraagt dus veel inspanning.

Ik wil een paar kilo afvallen. De laatste tijd zijn er langzaam wat kilo’s bij geslopen, en ik ben het zat. Na een paar maanden met ‘eigenlijk moet ik’ en ‘morgen ga ik’ ben ik nu daadwerkelijk aan de slag. Niet met een crashdieet, maar door vaker verstandige keuzes te maken.

Mijn lichaam protesteert

En hoewel ik niet crash, merk ik hoe mijn lichaam protesteert. Gisteren heb ik wat minder dan normaal gegeten, maar wel veel bewogen. Al met al had ik best veel calorieën verbrand. ’s Avonds rammelde ik van de honger, en stond ik mezelf wat extra’s toe. Het grootste hongergevoel verdween en ik was tevreden.

’s Morgens werd ik hongerig wakker. “Geen nood. Ik ga zo ontbijten.” Tot mijn verbazing had ik na mijn normale ontbijt (voor mij fruit, muesli en yoghurt) nog steeds honger. Die had ik niet verwacht! Ik wist dat ik nu niet moest toegeven aan mijn behoefte om meer te eten. Dan zou ik de winst van gisteren er vandaag weer aan eten. En dat wil ik niet! 

Troost jij jezelf met eten? Is het een beloning na een dag hard werken? Of eet je als je je rot voelt? Dan ben je zeker niet de enige. Veel mensen nemen ’s avonds koek, een wijntje, of kaas om lekker mee te ontspannen. Of ze nemen iets lekkers als ze verdrietig, moe of gestrest zijn.

Als je jezelf beloont met kleine porties en er geen last van hebt, is dit geen enkel probleem. We kunnen lekker genieten van een wijntje of een schaaltje chips. Het wordt anders als je iets lekkers moet nemen als je je rot voelt. Of als je de rem kwijt raakt als je eenmaal bent begonnen met eten. De chocolade of kaas wordt dan gebruikt als troost. Helaas werkt dit vaak niet zo goed. Als de koek of kaas op is, komt het originele rotgevoel weer terug. Plus een schuldgevoel omdat je te veel hebt gegeten. 

Ik bekijk vandaag twee emotie-eetdagboeken van twee nieuwe klanten. Ik vraag hen altijd om na de intake dit eetdagboek bij te houden. Samen met de intake, een paar testjes en de eerste gesprekken vormt dit de basis voor mijn behandelplan.

Het valt me op hoe verschillend de eetdagboeken zijn. En ik realiseer me dat het twee heel verschillende trajecten worden. 

Stel je eens voor. Wat als die lekkere trek er niet was. Wat als die stem die steeds zegt: ‘Er is nog chocolade....’ er niet zou zijn. Als die stem niet luider zou worden als je hem probeert te negeren: ‘Ik moet chocolade! Nu!’ of ‘Ik verdraag deze onrust niet. Ik kan dit echt niet. Ik moet nu....’

Hoe zou het zijn als die stem er niet meer was? Als je die eeuwige strijd niet aan hoeft te gaan. Dat je gewoon, zonder moeite, een appel neemt in plaats van chocolade. Hoe heerlijk is dat?

Ben jij een emotie-eter? Dan is dit vast heel herkenbaar:  
Je bent vriendelijk en hartelijk. Je hebt veel aandacht voor anderen. Je werkt hard en bent loyaal naar je werkgever. Je huishouden is aardig op orde, hoewel je zelf vindt dat het beter kan. Je zorgt goed voor je kinderen. En voor je partner, je ouders, je vrienden en vriendinnen.

Kortom: niemand komt iets te kort. Je omarmt de hele wereld. 

Of…. Ik mis nog iemand.

Moeilijk om voor jezelf te zorgen

Want zo goed als je voor anderen zorgt, zo moeilijk vind je het om voor je eigen behoeften te zorgen. Hoezo ben jij belangrijk? Hoezo kun jij je partner vragen om een avond voor de kinderen te zorgen zodat jij iets leuks kunt doen? Hoezo kun jij tegen je werkgever zeggen dat je nu géén ruimte hebt voor die extra klus? Hoezo kun je de boel de boel te laten en lekker in het zonnetje zitten?

Kerst is in onze maatschappij een feest van lekker en veel eten. Overvloedige diners, kerststol, lekkere kaasjes bij de borrel, heerlijke desserts. Het is dus niet zo vreemd dat het merendeel van de mensen zich zorgen maakt over kerst. Hoe ga je met die overvloed om?

Tja, daar zit je dan. Je hebt drie chocoladeletters en een speculaaspop van de Sint gekregen. Wat doe je daarmee! Je kent jezelf goed genoeg. Voor je het weet heb je het allemaal opgegeten. Veel meer en veel sneller dan je had gewild. En voel je je weer schuldig. Dit scenario ken je maar al te goed. Zo was het vorig jaar, en het jaar daarvoor…. Kan het nu niet anders?

Ja! Gelukkig kan het ook anders.

Liesbeth kijkt me onzeker aan. Ze heeft net een week een eetdagboek bijgehouden en vandaag bespreken we hoe ze haar eetpatroon aan kan passen.

Ik voel haar spanning. Ze heeft al een aantal lijnpogingen gedaan, en heeft deze niet volgehouden. En nu verwacht ze van mij opnieuw vermaningen, beperkingen en vervelende regels.

En dat terwijl ze helemaal geen strenge regels nodig heeft.

Met het eetdagboek heeft ze zelf al ontdekt hoe ze aantal vette producten kan vervangen door andere. En dat vindt ze helemaal niet erg. Want die producten vindt ze ook lekker, dus die andere keuze wil ze best maken. 

De pepernoten vliegen ons weer om de oren. Bij de ingang van de supermarkt, aanbiedingen in de winkel, op de toonbank bij de bakker. En als het nu alleen de pepernoten waren… Maar er is ook marsepein, speculaas, chocoladeletters, Sint Maarten-snoep….. Zie dat maar eens te weerstaan!

Een hele uitdaging. Bijna alle klanten hebben het erover. Hoe kun je dit nu aanpakken?

‘En uiteindelijk eet ik dan toch die reep chocolade op.’ Tanja schaamt zich. En ze snapt zichzelf niet. Ze had zich zo voorgenomen om niet te snoepen. En ze heeft ook echt haar best gedaan. Waarom doet ze dit dan toch? Ze weet toch beter?

Tanja is niet de enige die dit overkomt.

Er zijn heel veel mensen die zich dagelijks voornemen om nu ECHT te stoppen met snoepen. Om ’s avonds te ontdekken dat het weer niet gelukt is. Frustrerend. Alsof je er zelf geen grip op hebt. Hoe kan dat toch?

Ik kom bij mijn klanten regelmatig verwarring tegen over gezond en slank. Een uitspraak die ik regelmatig hoor is: “Word je daar dik van? Het is toch heel gezond?”

Er zijn een aantal producten die heel gezond zijn, maar niet slank.

Dit zijn bijvoorbeeld: olie, zaden en noten of avocado. Deze producten bevallen goede vetten, vitaminen en mineralen of eiwitten. Echt gezond dus. Het is ook niet voor niets dat deze producten in de laatste voedseltrends worden gepromoot. Helaas bevatten al deze producten ook veel olie, en dus veel calorieën. En als je weet dat een eetlepel olie evenveel calorieën bevat als een boterham… En hoewel de olie gezonder is dan boter (want het bevat de goede vetten) zitten er evenveel calorieën in.

‘Vanaf nu ga ik niet meer snoepen.’
Wie heeft zich dat niet voorgenomen? En wees eens eerlijk. Hoe vaak lukte het?  

Het lijkt zo simpel en logisch

Jezelf verbieden om te snoepen. Het lijkt zo simpel en logisch. ‘Gewoon’ minder snoepen. ‘Gewoon’ nee zeggen als je iets lekkers wilt. In de praktijk blijkt het echter veel lastiger dan gedacht. In de praktijk is het helemaal niet ‘gewoon’.

In mijn vorige blog schreef ik hoe honger, verleiding en gewoonte het lastig maken om minder te snoepen. In deze blog beschrijf ik hoe het verbieden van snoep juist problemen creëert.

Dat klinkt tegenstrijdig. Want het lijkt zo logisch. Om af te vallen moet je minder snoepen en eten.
Dat klopt. En het doel is ook daadwerkelijk om minder te snoepen en eten. Maar door snoepen zwart-wit te verbieden, creëer je in feite snoepaanvallen.

‘Eigenlijk moet ik verstandiger eten.’ ‘Morgen ga ik minder snoepen.’ Voordat ik afviel nam ik me bijna dagelijks voor om minder te snoepen. Meestal vlak voordat ik ging slapen. De volgende dag was ik het meestal weer vergeten en vervolgde ik m’n oude ongezonde eetpatroon.  

Ik ben niet de enige bij wie dit zo gaat. Dat komt omdat ik meestal besloot om minder te snoepen op een moment dat er geen verleiding was. Dus op een moment dat ik geen honger had, niet gewend was om te eten, en er ook geen eten aanwezig was. Bij mij was dat in bed, vlak voordat ik ging slapen. 

Op zo’n moment dacht ik er niet over na hoe lastig het kon zijn. Ik wilde afvallen, en dan moet je gewoon minder eten. Logisch toch?

Madelon is echt wanhopig als ze zich bij me aanmeldt vanwege eetbuien. Ze probeert al jaren af te vallen en heeft al allerlei diëten geprobeerd. En eigenlijk is haar stress rond eten alleen maar groter geworden. Want ze weet toch wat ze moet doen? En waarom lukt het dan niet?

Ken je dat? Dat je op 1 januari op dieet gaat? Net als vorig jaar, het jaar daarvoor en de tien jaar daarvoor? Dat een dieet voor jou een steeds terugkerend ritueel is? En dat het je elke keer weer niet lukt om dat geworstel met je gewicht achter je te laten?

Eetbuien en emotie-eten. Steeds opnieuw heel veel snoepen terwijl je dat niet wilt. En je je steeds weer voorneemt het niet meer te doen. Wat gebeurt er dan toch?  
Waarschijnlijk vind je het moeilijk om deze vraag te beantwoorden. Het is iets vaags… Een spanning, een onrust… Maar waar het nu precies om gaat?

Ik overweeg een workshop ‘Weersta de verleiding’ aan te bieden bij de ingang van mijn lokale supermarkt. Ik acht die noodzakelijk voor alle pepernootliefhebbers die de komende vier weken boodschappen willen doen.

Hoeveel diëten kan een mens volgen? Hoeveel diëten heb jij wel niet gedaan? En als je terugkijkt… Was het het waard? 

Vorige week rondde ik een training ‘Afvallen? Emotie-eten? Wees aardig voor jezelf!’ af. In één van de oefeningen verkenden we beide uitersten van dieetland. Streng, niks mag. Alleen gezond eten, elke calorie telt. Of: Alles mag. Leve de lol! Ik eet alles waar ik zin in heb. Gezond/ongezond, veel/weinig, het maakt niet uit. Daarna zocht ieder zijn eigen balans tussen beide uitersten.  
Je zou denken dat ‘alles mag’ het prettigst was. Hoe heerlijk om al je behoeften en impulsen te volgen. Om onbeperkt te snoepen en snaaien en nergens rekening mee te houden. Om alleen te doen waar je zin in hebt. Volg je gevoel!

Afvallen kun je leren? Wat is dat voor vreemde stelling? Afvallen moet je toch gewoon doen? Gewoon minder snoepen. Gewoon alle extra’s laten staan en gezonder eten. Dat weten we al lang. Gewoon doen, niet zeuren.

Maar klopt dit wel? Want als het werkelijk zo simpel was, waarom zijn er dan zoveel mensen bij wie het niet lukt? Waarom zijn er dan zoveel mensen die eindeloos met hun gewicht worstelen, het ene na het andere dieet volgen, en toch te zwaar zijn?

Het antwoord is eenvoudig: blijkbaar is blijvend afvallen helemaal niet zo simpel. Blijkbaar is het helemaal niet ‘gewoon’ om minder en gezonder te eten.

Zie jij ook de hele dag lekker eten? Bij de koffie wordt een koekje geserveerd, op de balie staat een snoeppot, in de supermarkt liggen de blokjes kaas al klaar. En de lunchtafel staat zoals altijd vol met allerlei lekkers. Overal zijn verleidingen, en voor je het weet val je ervoor. Eigenlijk eet je iedere dag wel dingen die je niet echt wilde.

Eten zien = eten
Als je dit patroon herkent, wordt je misschien snel getriggerd door verleidingen. Bij jou geldt dan: eten zien = eten. En dit gaat heel automatisch. Voordat je het weet, heb je in de supermarkt al een blokje kaas op. Direct daarna vraag je je af: ‘waarom deed ik dat nou?’

Dat komt doordat het bij jou een automatisme is. Je ziet de kaas, en voordat je er bewust over na hebt gedacht, heb je het al op. Het is een reflex, zeg maar.

Vroeger dacht ik dat alles goed kwam als ik nóg beter m’n best deed. Als ik nou maar geen fouten maakte en alles goed deed, dan zou het goed komen. Deze overtuiging gaf me veel stress. Want je doet het nooit 100% goed. En wat is eigenlijk goed? Wat de één mooi of leuk vindt, vindt de ander afschuwelijk.

Vorig jaar publiceerde ik vlak voor Oud en Nieuw een blog waarin ik adviseerde om op 1 januari NIET op dieet te gaan. Tijdens een lekkere Nieuwjaarwandeling mijmerde ik er nog even over het begrip goede voornemens. Ik bedacht me dat het eigenlijk een heel vreemd fenomeen is. We besluiten om af te vallen, meer te sporten of minder hard te werken omdat het een bepaalde datum (Nieuwjaar) is. Wat een rare aanleiding is dat eigenlijk…

‘Blauwe bosbes en Framboos Superfruitmix’ staat op het met grote letters op het pak vruchtensap van Healthy People. Met plaatjes van bosbessen en frambozen. Dat moet wel gezond zijn! Dat mag ook wel, want dit gekoelde vruchtensap is best duur. Maar dan heb je ook wat! Of toch niet?

‘Er ligt nog kaas in de koelkast.’ Meteen krijg je trek. Het water loopt je in de mond. Maar je wilt stoppen met deze eetbuien. Je hebt net gegeten. Fysiek ben je voldaan. Dit is gewoon lekkere trek. Je duwt de gedachte aan kaas weg. Hij komt echter terug. Een tijdje stoei je met je trek. Hij blijft maar terug komen en overheerst alles dat je doet. Na een tijdje ben je het zat. Je loopt naar de koelkast en neemt een stuk kaas. Eigenlijk is het veel meer dan je je had voorgenomen. Daarna voel je je schuldig. Dit zou je niet meer doen. En zo gaat het nou altijd. Kan dit nou niet anders?

Nu de vakanties eraan komen, krijg ik van veel klanten de vraag hoe ze kunnen voorkomen dat ze in de vakantie aankomen. Mijn eerste antwoord is meestal heel nuchter: ‘Vakantie is een feestje. Geniet lekker. Als je wat aankomt, gaat het er na je vakantie wel weer af.’ En het vervolg luidt meestal:

Diëten zijn moeilijk vol te houden. Hoe strenger het dieet, hoe sneller je terugvalt. Dit is één van de redenen waarom ik pleit voor aanpassing van je eigen eetpatroon. Dit ligt dichter bij jezelf, waardoor een terugval minder nodig is. Toch kan het ook dan gebeuren dat je een keer uit de bocht vliegt. Een feestje, etentje, of een keer crashen na een rotdag.

Ik zit in een espressobar en besluit mezelf te trakteren op een chocoladegebakje. Hij is heerlijk! Hij heeft verschillende laagjes en er zit een dikke quenelle van pure chocolademousse bovenop. Ik geniet. Maar hij is veel machtiger dan ik had gedacht. Ik merk dat ik wens dat ik hem met iemand kon delen. Pas daarna realiseer ik me dat ik ook een deel kan laten staan. Raar is dat. Nu ben ik al zo lang met bewust eten bezig, en dan kost het me toch even om op het idee te komen. 

…. En toen heb ik die zak snoep leeggegeten. Schuldbewust kijkt ze me aan. Ze verwacht dat ik haar op d’r kop zal geven. Ik heb met haar te doen. Ik zie een beeld voor me waarbij ze zichzelf met de mattenklopper geeft: “Fout, fout, fout! Je hebt weer gesnoept. Dat zou je toch niet meer doen?” Ze is niet de enige; bijna al mijn klanten hebben zo’n stem. Ik voel niet de minste aandrang om haar inderdaad op d’r kop te geven en die stem te versterken.

NEEEE!!!! NIET DOEN!! Om te beginnen stranden de meeste goede voornemens binnen 3 weken. Dat schiet dus toch niet op. En van heftige diëten weten we dat je er alleen tijdelijk van afvalt. Daarna kom je weer aan, met een beetje extra.

Sanne ziet nu al tegen de feestdagen op. “Het lukt me nooit om af te vallen.” Waarschijnlijk heeft ze hier gelijk in. Sterker: ik hoop dat ze gelijk heeft. Want voor mij staan de feestdagen in het teken van ontmoeten en genieten. Lekker eten hoort daarbij. De lekkernijen en gezelligheid nodigen uit om te eten. Het is heel normaal dat je dan een beetje aankomt.

Ken je dat? Je collega heeft een snoeppot op haar bureau. Je gaat even naar haar toe om te overleggen, en voordat je het weet eet je een hand dropjes. Of je bent op een feestje en de kaas staat gezellig midden op tafel. Ongemerkt eet je veel meer dan je wilde.

Voor velen is diëten en afvallen een frustrerende bezigheid. Veel diëten mislukken en vaak focussen we ons op ons falen (ik ben maar 3 kilo afgevallen in plaats van 7). Geen vrolijk recept dus.

Diëten richten zich op wát je eet. Dit lijkt ook logisch. Om af te vallen moet je immers minder en verstandiger eten. Toch is voor blijvend afvallen je eetgedrag minstens zo belangrijk.

Afgelopen zondag keek ik Obese. Tatjana is prachtig afgevallen, haar zelfvertrouwen is gestegen en ze heeft geleerd haar emoties te uiten in plaats van weg te eten. Fantastische resultaten! Ik schrok echter van een stelling van de programma-makers: “Nu Tatjana is afgevallen, kan ze haar persoonlijke doelen realiseren.” Eigenlijk zeiden ze hier dat persoonlijke doelen pas behaald kunnen worden als je slank bent. Zolang je een pondje te zwaar bent, kun je je doelen blijkbaar niet bereiken en kun je niet gelukkig in het leven staan.

‘Eet een appel in plaats van een gevulde koek.’ Joke wist dit heel goed. En wilde het ook graag, want ze had last van haar overgewicht. Toch lukte het haar niet. Haar zwakke plek was een muffin. Wanneer ze een muffin zag, liep het water haar in de mond. “Nee, niet doen! Je bent op dieet.” klonk er in haar hoofd. Manmoedig richtte ze haar aandacht op iets anders. Maar het is zo lekker…. De gedachte aan die heerlijke muffin kwam steeds weer naar boven. Hoe harder ze hem wegdrukte, hoe harder hij terugkwam. Na een half uur hield ze het niet meer, en at ze de muffin.

Ik kijk vaak met verbazing naar diëten. Er zijn zoveel verboden! Het lijkt wel alsof je niet van lekker eten mag genieten. Terwijl eten en genieten voor mij echt bij elkaar horen. Kijk maar naar de lekkere hapjes op een feest en de gezellige etentjes.

Swap it is een milde methode om je eetpatroon aan te passen. Je verandert je eetpatroon in kleine stapjes, zodat je de nieuwe gewoonten goedvast kunt houden. Het is dus heel anders (en prettiger) dan de rigoureuzediëten waarbij je je hele eetpatroon om moet gooien. Bij deze diëten vragen we te veel van onszelf, waardoor we al snel in de oude gewoontes terugvallen.

Vaak starten we een dieet met de gedachte: 'de komende tijd helemaal geen snoep, snacks en vet'. Om dit te bereiken, vertrouwen we vaak op onze wilskracht. We zijn immers geen doetjes, en als we het slechte spul niet willen, dan nemen we het ook niet.

Jaarlijks ondernemen vele Nederlander pogingen om af te vallen. In de praktijk slaagt slechts een klein deel om een blijvend lager gewicht te bereiken. Hoe komt het toch dat zoveel diëten mislukken?