Hoe vaak komt het voor dat jij een eetbui tegen probeert te houden? Tegen jezelf zegt: ‘Niet aan denken.’ Of ‘Ga iets anders doen, dan gaat het wel over.’ ‘Concentreer je nu gewoon op iets anders.’
Waarschijnlijk heb je hier heel veel frustrerende ervaringen mee. Want je steekt er heel moeite en energie in, en dan werkt het ook nog eens niet. En ik ben bang dat je dan ook nog eens jezelf op de kop geeft omdat het niet gelukt is. Dubbel au!
Dat onderdrukte emoties tot emotie-eten kan leiden, is bekend. En in de praktijk is het voor velen maar een ongrijpbaar verschijnsel. Je voelt je ongedurig. Je voelt een onweerstaanbare drang en grijpt naar eten. Om wat voor emoties gaat het eigenlijk? Waar gaat het nu eigenlijk echt om?
Emoties zijn niet rationeel.
Dat klinkt als een open deur he?
En toch zie ik dagelijks in mijn praktijk hoe we onze emoties toch rationeel proberen op te lossen. En dat dat niet werkt.
Mariëtte, bijvoorbeeld, is gespannen over een presentatie op het werk.
Zal ze het wel goed doen?
Zal ze niet afgaan voor haar collega’s?
Rationeel weet ze heel goed dat haar zorgen niet kloppen. Ze is een professional en weet echt wel waar ze het over heeft.
En dus drukt ze haar zorgen weg:
“Het komt wel goed.”
“Ik weet waar ik het over heb.”
Desondanks blijft de onzekerheid knagen. Ze voelt zich moe en onrustig. ’s Avonds dempt ze haar onrust met een plak chocolade. Dat helpt ook niet. Nu voelt ze zich onrustig én schuldig.
Wat er bij Mariëtte gebeurt, is dat ze ratio en gevoel door elkaar haalt.
Suzanne snapt het niet. Het afgelopen jaar waren haar eetbuien eindelijk minder. Als vanzelf had ze grip op haar eten. Kon ze af en toe iets lekkers nemen zonder meteen door te schieten naar een eetbui. Wat een opluchting.
En juist nu het leven weer leuk en gezellig wordt….. Slaan de eetbuien weer toe. Hoe kan dat nou?
Het is zo verleidelijk. Voor de jaarwisseling bedenken dat je vanaf 1 januari écht gezond gaat eten. En ‘even’ 10 kilo afvalt.
In je hoofd weet je prima hoe het moet:
Het lijkt heel makkelijk. En dat idee wordt versterkt door alle wonderoplossingen die vanaf 1 januari weer in de media komen.
Je mag er zijn. Met al je mooie kanten. Met je vriendelijkheid, vrolijkheid, je harde werken en goede zorgen voor anderen.
Ook als je jezelf te zwaar vindt.
Als je verdrietig bent.
Als je boos of chagrijnig bent.
Als een project niet goed gaat.
Mensen met eetbuien of overgewicht denken vaak dat ze pas OK zijn als ze aan allerlei voorwaarden voldoen:
mooi en slank zijn
aardig en vrolijk zijn
hard werken en goede resultaten behalen
een lieve, geduldige lieve moeder zijn.
Het zware zit erin dat het altijd moet. Dat je het gevoel hebt dat er iets mis met je is als je een keer boos of verdrietig bent. Dat je denkt dat je faalt als een project niet goed loopt. Dat je jezelf een slechte moeder vindt als je een keer je geduld verliest.
Altijd aardig zijn, altijd moeten presteren, geeft heel veel stress. En die stress zet zich om in…. Eetbuien.
Ken je dat? Een klein kindje dat zijn ijsje aan mama of papa geeft omdat hij niet meer wil? Omdat hij genoeg heeft? Voor ons als volwassene is dat ondenkbaar. En voor jou als lijner of emotie-eter waarschijnlijk helemaal. Als je eenmaal wat lekkers hebt…..
Kleine kinderen weten feilloos wanneer ze genoeg hebben. Als volwassene zijn wij dat vaak verleerd. Omdat we als kind ons bordje leeg moesten eten, en dus leerden om door te eten als we al genoeg hadden. Of omdat we zoveel diëten hebben gedaan dat we hebben geleerd om ons hongergevoel te negeren. En helaas hebben we daarna zoveel honger dat we veel te veel eten. En met dat veel te veel verstoren we weer het signaal van ‘genoeg’.
En dan is er nog lekkere trek. Dit is een verwarrend signaal. Want bij lekkere trek willen we eten, terwijl ons lichaam niets nodig heeft.
Ik wil een paar kilo afvallen. De laatste tijd zijn er langzaam wat kilo’s bij geslopen, en ik ben het zat. Na een paar maanden met ‘eigenlijk moet ik’ en ‘morgen ga ik’ ben ik nu daadwerkelijk aan de slag. Niet met een crashdieet, maar door vaker verstandige keuzes te maken.
En hoewel ik niet crash, merk ik hoe mijn lichaam protesteert. Gisteren heb ik wat minder dan normaal gegeten, maar wel veel bewogen. Al met al had ik best veel calorieën verbrand. ’s Avonds rammelde ik van de honger, en stond ik mezelf wat extra’s toe. Het grootste hongergevoel verdween en ik was tevreden.
’s Morgens werd ik hongerig wakker. “Geen nood. Ik ga zo ontbijten.” Tot mijn verbazing had ik na mijn normale ontbijt (voor mij fruit, muesli en yoghurt) nog steeds honger. Die had ik niet verwacht! Ik wist dat ik nu niet moest toegeven aan mijn behoefte om meer te eten. Dan zou ik de winst van gisteren er vandaag weer aan eten. En dat wil ik niet!
Stel je eens voor. Wat als die lekkere trek er niet was. Wat als die stem die steeds zegt: ‘Er is nog chocolade....’ er niet zou zijn. Als die stem niet luider zou worden als je hem probeert te negeren: ‘Ik moet chocolade! Nu!’ of ‘Ik verdraag deze onrust niet. Ik kan dit echt niet. Ik moet nu....’
Hoe zou het zijn als die stem er niet meer was? Als je die eeuwige strijd niet aan hoeft te gaan. Dat je gewoon, zonder moeite, een appel neemt in plaats van chocolade. Hoe heerlijk is dat?
Liesbeth kijkt me onzeker aan. Ze heeft net een week een eetdagboek bijgehouden en vandaag bespreken we hoe ze haar eetpatroon aan kan passen.
Ik voel haar spanning. Ze heeft al een aantal lijnpogingen gedaan, en heeft deze niet volgehouden. En nu verwacht ze van mij opnieuw vermaningen, beperkingen en vervelende regels.
Met het eetdagboek heeft ze zelf al ontdekt hoe ze aantal vette producten kan vervangen door andere. En dat vindt ze helemaal niet erg. Want die producten vindt ze ook lekker, dus die andere keuze wil ze best maken.
Madelon is echt wanhopig als ze zich bij me aanmeldt vanwege eetbuien. Ze probeert al jaren af te vallen en heeft al allerlei diëten geprobeerd. En eigenlijk is haar stress rond eten alleen maar groter geworden. Want ze weet toch wat ze moet doen? En waarom lukt het dan niet?